معرفی و بررسی عرفان اوشو
عرفان های جدید: عرفان اوشو
مقدمه
مدتی است فرقه ها و نحله هایی در کشور ما رواج پیدا کرده است که در ابتدا با شعار آرامش بخشی و اتصال به حقیقت و عشق برای انسان معاصر ترویج می شود. این فرقه ها به برگزاری کلاس ها و برنامه هایی منسجم در برخی از شهرهای ما پرداخته اند که مورد استقبال عده ای واقع شده است. این استقبال، سوال هایی را برای ما به عنوان یک دیندار بوجود می آورد و حداقل وظیفه ما این است که با این فرقه ها و سخنان شان آشنا شویم. یکی از این مکاتب که سالهاست وارد عرصه جامعه ایرانی گردیده مکتب اوشو است. بنیانگذار این مکتب از قوت ویژه ای در میان موافقان و مخالفان خود برخوردار است. قبل از پرداختن به دیدگاه ها ، جهان بینی و عقاید مکتب اوشو، به جملات زیر دقت فرمائید:
"از زمان مسیح تاکنون، اوشو خطرناک ترین انسان است...آشکار است که بسیار تاثیرگذار است، وگرنه چنین تهدیدی نمی بود. او چیزهایی می گوید که هیچ کس دیگر شهامت گفتن آن ها را ندارد. من آن قدر از کتاب های درخشنده اش را خوانده ام که متقاعد شوم او بزرگترین آموزگار روحانی در قرن بیستم است...او ما را بهتر از خودمان درک کرده بود."(تام رابینز، نویسنده)
" اوشو مرشدی به اشراق رسیده است که با تمامی امکانات مشغول کار است تا به انسان ها کمک کند که از مرحله ی دشوار توسعه ی معرفت عبور کنند."(تنگین گیاتسو، چهاردهمین دالایی لاما)
" نوارهای سخنرانی و کتاب های او به من و میلیون ها انسان دیگر در راه تکامل فردی الهام بخشیده اند. حضور او در این جا همچون زنگی عظیم است که صدا می زند... بیدار شوید، بیدار شوید، بیدار شوید."(جیمز کابورن ، هنرپیشه)
" اوشو به عنوان یکی از هزار شخصیت معروف قرن بیستم است"(روزنامه ساندی تایمز انگلستان)
"او در زمره ده شخصیتی که سرنوشت هند را تغییر داده اند همچون بودا، گاندی و..."( روزنامی ساندی میدی هند)
" شما فقط اوشو را نمی خوانید، خودتان را پیدا می کنید. بی ادب، فرزانه، شوخ طبع، دیوانه و در نهایت، بسیار سلیم."(نشریه ی کتاب خوان ، آمریکا)
" اوشو کسی است که مایتریا بودا به آن وارد گشته است. او می کوشد که در قرن بیست و یکم مدینه ای فاضله ایجاد کنید. نیروهای مخرب بسیاری با او مخالف هستند و برخی او را شیطان می خوانند . ولی هرگز شیطانی را ندیده ام که مسموم شده باشد(!!) شیطان معمولا مسموم کننده است نه مسموم شده . ما باید این مرد باگوان را محافظت کنیم. بودا وارد او شده است"(کاتوا یشیدا عارف معبد ایسه یکی از باستانی ترین معابد شینتو در ژاپن)
بدین ترتیب به نظر می رسد اوشو و سخنانش بیش از آنچه که ما تصور می کنیم مهم و قابل پرداختن است.
زندگی اوشو
باگوان شری راجینش (Bhagwan shree Rajneesh) که امروز با نام«اوشو» (OSHO) در جهان شناخته شده است، در 11 دسامبر 1931 م در هند زاده شد و در 19 ژانویه 1990 م کالبد خاکی خود را ترک کرد. بنا به گفته خودش او این نام را از واژه ی اُشنیک (oceanic) به معنای "پیوسته به آب دریا و یکی شده با آن" برگرفته که برای نخستین بار در آثار ویلیام جیمز آمریکایی به کار رفته است. از آنجا که واژه ی اشنیک(دریاگون) تنها به توصیف تجربه می پردازد و شامل شخص تجربه کننده نمی شود، راجینیش واژه ی(اوشو) را برای خود برگزید. اوشو خود این گونه توصیف می کند:
"اوشو واژه ای بسیار زیباست؛ باید آن را به واژگان هر زبانی افزود. در وهله ی اول همان صوتش زیباست:اوشو. این واژه احترام، عشق، حق شناسی و شکر را نشان می دهد. فقط یک واژه خشک مثل«عالی جناب» نیست. واژه ای بسیار دوست داشتنی و آشناست. تقریبا حال و هوای محبوب را دارد."
او بعدها پی برد که این واژه از قدیم در میان ساکنان خاور دور رواج داشته و به معنای (شخص مقدسی که آسمان بر او گل می افشاند) به کار رفته است. او به خودش، لقب «زوربای بودایی» داد که به معنای «ابرمرد» است.
اوشو تحصیلاتش را در هند تا درجه ی استادی فلسفه ادامه داد و به گفته طرفدارانش درسال 1953 م به نور حق مشرف و روشن ضمیر(!) شد.
اوشو از 1963 در اقصی نقاط هند به ایراد خطابه در زمینه های معنوی و عوالم روحانی پرداخت و در سال1974 کمپ خود در شهر پونا ی هندوستان را بنیان گذارد. در 1981 جهت معالجه به ایالات متحده رفت و در آنجا پنج سالی اقامت گزید. پیروان و سرسپردگان طریقتش که به عنوان "سانیاسین( دوست داران عشق )" شهره اند، در مدت چهار ماه اراضی کوهپایه های ایالت اورگون را خریداری و شهری بنا نهادند که به "راجنیش پورام" مشهور شد.
طولی نکشید که سیل انسانهایی که در پی به اصطلاح معنویت بودند به این شهر سرازیر گشت. اما دولت مردان آمریکا در سال 1986 اوشو را به نقض قانون مهاجرت متهم ساختند و وی را به دادگاه کشانده و مجبورش کردند آنجا را ترک گوید.
البته درباره ی اخراج او از آمریکا دو نظر وجود دارد. پیروان او معتقدند که اوشو، کلیه ی ارزشهای جامعه ی آمریکا را زیر سوال برده و راهی جدید جلوی انسانها قرار می داد. بنابراین سران آمریکا احساس خطر کرده و او را اخراج کردند. اما برخی دیگر می گویند اسناد سازمان اتباع خارجه آمریکا که وزارت امور خارجه هند نیز آنها را تایید کرده است، نشان می دهند که اوشو به دلیل فساد اخلاقی از آمریکا اخراج شده است!
بنا به آنچه بین مریدان اوشو معروف است، باگوان شری راجنیش (اوشو) یکی از معدود افرادی است که راز زیستن در بی زمانی را کشف کرده است. او از کودکی روحی عصیانگر و حقیقت طلب داشت و از همان دوران بچگی اش سعی داشت تا حقیقت را بیابد و هرگز هیچ دین و آئینی را نپذیرفت و اسرار داشت هر چیزی را شخصا تجربه کند! او در اواخر دهه 1960 میلادی فنون مراقبه پویای خویش را عرضه کرد..
اوشو در کتاب«شورشی» می گوید:" ارثیه ای واقعا وحشتناک برای محققان به جا گذاشته ام، از حرف های من چیزی نخواهند فهمید، همین خوب است که کسی نمی تواند دین یا کیش خاصی از من بسازد." او اجازه نمی دهد کسی جانشینش بشود و شاید این از زیرکی اوشو باشد که بی نام و نشانی بالا ترین تبلیغ نام آوری و معروف شدن است. مکتبش به گونه ای است که تقریبا زنده است و با مرگ اوشو ، مکتب عرفانی او نمرده و هر روز طرفداران بیشتری پیدا می کند.
بعد از تاسیس اردوگاهش در هند، از سراسر غرب به سراغش می آیند و در دنیا مخصوصا در غرب با سرعت زیادی شناخته شده و غربی ها به سمت او گرایش پیدا می کنند. علت گرایش غربی ها به اوشو صرفا همان نیاز و خلاء و تشنگی ای بود که جهان غرب نسبت به معنویت داشت. و هنوز هم که سالها از مرگ اوشو می گذرد، کمپ او محل آمد و رفت انسانهای بسیاری به خصوص از جهان غرب است. اردوگاه اوشو یکی از بزرگترین مراکز بین المللی در جهان است؛ اردوگاهی است که هم استفاده معنوی می برند و هم یک مرکز توریستی گردیده است.
کلمات کلیدی :
» نظر