مستند بودیسم و سرمایه جهانی
مستند بودیسم و سرمایه جهانی[1]
«الکساندر اوی» در سال 2005 این مستند را با حضور یک اقتصاددان (آرنوبوت) و یک جامعه شناس (ساسکیا ساسان) و یک استاد لامائیست تبتی (دزونگزار خینتسه رینپوشه) ساخته است. در این مستند آروبوت و ساسکیا ساسن ابعاد وسیع سرمایه سالاری معاصر را به بحث می‌گارند و درباره بارارهای سرمایه که حدود 83 تریلیون دلار تخمین زده می‌شوند صحبت می‌کنند. این بازار عظیم براساس یک سیستم کاملاً منفعت‌طلبانه استوار است و در بازارهای بورسی امکان دارد براساس رفتار گله‌وار شرکت کنندگان که براساس شایعه‌ای سهام خود را تعویض کنند، یک شبه شرکت عظیمی را سرنگون شود و یا شرکتِ بی‌ارزشی به قله‌های ثروت و مکنت برسد.
استاد بودای تبتی براساس آموزة وهم انگاری جهان پر رنج نظریات خود را مطرح می‌کند. به ادّعای او عقیدة فلسفی – اخلاقی «خود را از تعلق به آن چه ذهنی است و وجود خارجی ندارد، رها کن» می‌تواند بر رقص دیوانه‌وار بازارهای چندین هزار میلیاردی سرمایه پرتوی تازه‌ای بیفکند. ساسن هم با تکیه بر اصول بودیسم ادعا می‌کند: «این نیست که در یک جایی 83 تریلیون دلار موجود است، این اساساً چیزی نیست جز یک مجموعه از جابجایی‌های دائمی. یک لحظه ظاهر می‌شود و لحظه‌ای دیگر محو می‌شود.»
فیلم آنگاه به بحث «کاپیتالیسم مجازی» می‌پردازد و رنج سهامداران در اتاق‌های بورس را خیالی و به دور از واقعیت قلمداد می‌کند. به ادعای فیلم نخستین اصل بینش بودایی همان عدم وجود «واقعیت ملموس» است و دیرگ جایی برای گله کردن از این نمی‌ماند که «منفعت‌طلبی‌ها و برنامه‌ریزی آتی سرمایه از واقعیت به دور است!» درس بسیار مهمی که از بودیسم درباره «سرمایه‌داری مجازی» امروز گرفته می‌شود، این است که ما در این جهان سرمایه‌ها فقط با سایه‌ها سر و کار دارمی با پدیده‌های غیر مادی و مجازی و یغر واقعی، لذا نباید خود را به طور کامل درگیر بازی‌های سرمایه‌داری کنیم، بلکه باید با نوعی «افتراق درونی» در این بازی شرکت کنیم. تنها کاری که فرد باید بکند سرکوب امیال و هواها و در پیش گرفتن انزواست تا بتواند به آرامش درونی برسد. به گفته یک منتقد تیزبین، شاید اگر ماکس وبر زنده بود، به جای کتاب «اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری» شاید«اخلاق تائویی و روح سرمایه داری» را می نوشت. [و باید گفت بهتر بود بگوید: «اخلاق بودایی و روح سرمایه داری»][2]
مستند راهب خشمگین
«لوک شادلر» که دکترین مردم‌شناسی دارد این مستند را درباره ریشه‌های اسرارآمیز راهبان بودایی تبت، ساخته است. این فیلم محصول کشور سوئیس می‌باشد و در سال 2005 تهیه شده است. این مستند در بخش «شرق و هویت» اولین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران (سینما، حقیقت) در اواخر مهر ماه 1386 به نمایش درآمد و نشان از جا افتادگی کامل بودیسم تبتی برای مردم و اندیشمندان غربی دارد که سعی در رازگشایی از این آیین رازآمیز دارند
[1] . جنگ ستارگان3، انتقام سرمایه مالی جهانی، نوشته Slavog Zizekفیلسوف و محقق دانشگاه لیوبلیانا اسلوونی، ترجمه لقمان تدین نژاد: www.ir.mondediplo.com/article622.html؛
[2] . همان منبع.
کلمات کلیدی :
» نظر